Moeten we altijd de waarheid vertellen? Een onschuldig leugentje om bestwil kan toch geen kwaad? Jawel! Door te liegen ontneem je niet alleen jezelf maar ook de ander de kans om te groeien.
Iedereen liegt, zeggen psychologen, en wel gemiddeld één à twee keer per dag. Vrouwen even vaak als mannen, in werksituaties vaker dan in het privéleven. ‘Ik lieg nooit’ is altijd een leugen.
Je hoeft het zelfs niet meer liegen te noemen – het kan jóuw waarheid zijn. Hoe postmoderner we denken, hoe minder we geloven in zoiets als dé waarheid.
Maar hoe zit het met liegen op spiritueel gebied?
Dan wordt die goeie ouwe waarheid toch ineens weer afgestoft en glanzend opgepoetst. Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, noemde zelfs elke leugen om bestwil ‘een egoïstische daad’. ‘Dat heeft niets te maken met een ware liefdesdaad,’ zei hij. ‘Want bij een leugen om bestwil is er toch altijd een stukje berekening. Ze wordt niet alleen uit liefde verteld.’
Online training Tantra & seksuele energie
-
Voel je lichter, vrijer én levenslustiger
-
Meer uit je hoofd zijn en meer in contact met je lichaam
-
Meer dan 5.925 trainees gingen je voor
Een leugentje om bestwil
Een vrouw is getrouwd met een jaloerse man, zo gaat het voorbeeld dat Steiner geeft. Op een avond komt ze later thuis dan gewoonlijk; ze heeft in alle onschuld een tijdje staan praten met een oude vriend. ‘Waarom ben je zo laat?,’ vraagt haar man achterdochtig. ‘De trein had vertraging,’ zegt ze, om te voorkomen dat ze met een eerlijk antwoord de hele avond verpest.
Niets aan de hand toch? Jawel! Met die leugen om bestwil, zegt Steiner, verbindt ze zichzelf ‘karmisch’ met de zwakheid van haar man. Karmisch verbinden betekent: je hebt iets met elkaar uit te zoeken, in dit leven of in een volgend leven.
Ooit zal die vrouw uit het voorbeeld haar man een nog veel onaangenamere waarheid moeten vertellen, zei Steiner, om het karma van haar leugen in te lossen. Dat kan niet uitblijven. Want ze heeft niet voor niets een jaloerse man uitgekozen, al was het waarschijnlijk onbewust.
De eindeloze, vermoeiende discussies en verhitte ruzies die de twee hebben, daar gaat het juist om. Die vormen waarschijnlijk precies de ontwikkelingsopdracht die zij in dit leven heeft. Door die ruzies kan ze bijvoorbeeld langzaam maar zeker haar autonomie ontwikkelen, haar zelfrespect. En hij kan langzaam maar zeker inzien dat hij de bron van angst in zichzelf moet zoeken en die niet op zijn partner moet projecteren.
Door de waarheid te vermijden, houden deze echtgenoten dit karma op een afstand. Maar het verdwijnt niet.
Je kunt een pijnlijke waarheid niet eindeloos vermijden
Een interessante gedachte. Je hoeft er niet eens voor te geloven in volgende levens. Dikwijls krijg je al tijdens dit leven de rekening gepresenteerd van leugens, ook van leugens om bestwil. Je kunt een pijnlijke waarheid een tijdje ontlopen, maar niet eindeloos.
Leugens verbinden ons met elkaar – dat klopt. Zelfs in oppervlakkige situaties. Je alsmaar verstoppen achter de smoes dat je geen tijd hebt, verbindt je juist met die saaie kennis die je steeds opnieuw uitnodigt en met wie je eigenlijk geen echt contact hebt. De waarheid zeggen bevrijdt je van oneerlijke relaties. Dat kan natuurlijk op een zo vriendelijk mogelijke manier. Zolang je het bij jezelf houdt, spaar je de gevoelens van anderen óók.
Niet liegen lukt beter naarmate je minder glad te strijken hebt, minder gevoelens hebt die je liever niet zou willen hebben. Met andere woorden, naarmate je lekkerder in je vel zit, jezelf en de anderen in je leven beter accepteert.
Bedrog is pijnlijk, vooral in de liefde
De vrouw uit het voorbeeld van Steiner stuurt eigenlijk haar man de boodschap dat hij te zwak of te onvolwassen is om een onschuldige waarheid te verdragen. Daarmee maakt ze hem kleiner dan hij is. Als ze daarentegen ferm de waarheid zegt is haar onderliggende boodschap: ‘Jij bent voor mij een waardige gesprekspartner, je kunt de waarheid aan, dus kan ik ook mijn leven zoals het werkelijk is met je delen’.
Leugens doen pijn en dat weet iedereen die wel eens bedrogen is. Als een partner daadwerkelijk vreemdgegaan is en het komt uit, is vaak het feit dat er tegen je gelogen is, nog pijnlijker dan de seksuele ontrouw. Je was buitengesloten uit de waarheid die je partner kennelijk wel met een ander kon delen.
Uit psychologische experimenten is gebleken dat mensen die samen een geheim delen, elkaar automatisch belangrijker en aardiger gaan vinden dan anderen. Proefpersonen kregen bijvoorbeeld de opdracht om met onbekenden onder de tafel voetje te vrijen. Boven de tafel ging het gesprek gewoon door. Degenen die de spannende geheime opdracht hadden gekregen, waren veel sterker in elkaar geïnteresseerd geraakt dan in de anderen met wie ze geen geheim deelden
Dat fenomeen zorgt ervoor dat je positie vanzelf zwak is als je partner vreemdgaat: hij of zij deelt met de nieuwe ‘vlam’ een geheim waar jij buiten staat. Alleen al daardoor gaan die twee elkaar belangrijker vinden en verdwijn jij een beetje uit beeld. En dat doet pijn.
