Zo ben je een goede luisteraar (oordeel niet)

Iemand de gelegenheid geven om zijn hart uit te storten – zonder te oordelen, zonder het gesprek over te nemen – dat is lastiger dan je denkt. Zes adviezen voor een openhartig gesprek.

1. Wees aandachtig

Als je wilt luisteren of iemand doet een appèl op je, zorg er dan voor dat je kúnt luisteren. Leg neer waar je mee bezig was en kijk je gesprekspartner aan. Als er storende elementen in de omgeving zijn waardoor je merkt dat je minder goed kunt luisteren, probeer daar dan iets aan te veranderen. Ben je in een café waar de muziek te hard staat, schroom dan niet om te zeggen: ‘Zullen we even naar buiten gaan? Daar kan ik rustig naar je luisteren.’

2. Oordeel niet

Probeer in eerste instantie zo weinig mogelijk te zeggen. Ook van binnen. Een (voor)oordeel over de verteller of zijn verhaal, voorkomt dat je onbevangen kunt luisteren naar de nuances. Als je geen oordeel hebt, straal je bovendien vertrouwen en veiligheid uit en daarmee nodig je de ander uit om volledig open en eerlijk te zijn. Oordeel niet over de persoon die zijn verhaal vertelt, maar ook niet over de personen die in dat verhaal voorkomen, ook al hebben ze de verteller onrecht gedaan.

3. Blijf kalm en bescheiden

Iemand die zijn hart lucht, heeft er niet zo veel aan als je meegaat in extreme emoties. Blijf dus rustig, maar ga ook niet alles relativeren. Tranen zijn geen reden tot paniek en hoeven niet meteen gedroogd te worden. Je hoeft
de problemen of de nare gevoelens van de ander niet op te lossen. Stiltes mogen er zijn. Wacht tot de ander je vraagt om advies.

4. Toon begrip

Laat merken dat je het verhaal volgt door te knikken, je wenkbrauwen op te trekken en geluidjes te maken: ‘hm hm’ of ‘ja ja’. Stel vragen en vraag door als iets nog niet helemaal duidelijk is. Vraag vooral naar de gevoelens die de gebeurtenissen bij de ander oproepen. Vat af en toe samen om te checken of je het daadwerkelijk goed hebt begrepen: ‘Als ik het goed begrijp…’.

5. (H)erken je eigen behoeftes

Heftige verhalen van anderen laten – zeker een empathische luisteraar – niet onberoerd. Als je merkt dat je moe wordt of dat er eigen emoties boven komen mag je dat tegen de ander zeggen. Een goede luisteraar hoeft niet eindeloos beschikbaar te zijn. Als je behoefte hebt aan een pauze, geef dat aan. En als je lang geluisterd hebt en nu zelf je hart wilt luchten, vraag

de ander dan of hij daar ruimte voor heeft. Als de ander voelt dat hij niet de enige is die ergens mee zit, kan dat minstens even bevredigend zijn als
een eenzijdige therapeutische sessie.