De vage, chaotische, soms ronduit bizarre dromen die je ’s nachts hebt, raken kant noch wal. Maar als je probeert het te begrijpen, kan het je helpen te worden wie je in diepste wezen bent.
De meesten van ons zien hun dromen als bedrog en niet als iets om op te vertrouwen. Maar misschien zijn ze nuttiger dan je denkt en zouden ze een hulpmiddel kunnen zijn om beslissingen te nemen of jezelf beter te leren kennen. Tijdens een droom ben je in een wereld die vooral uit beelden bestaat. Droomonderzoekers zeggen dat je dan zelfs een beetje in een psychotische toestand verkeert. Je komt in situaties die je als wakkere nooit hadden kunnen bedenken: je speelt in je eigen onbegrijpelijke film. Die kan poëtisch, surrealistisch of romantisch zijn, maar ook doodeng. Wat kun je met zo’n bizar scenario? Er spreekt vaak niet direct een heldere boodschap uit.
Diep verlangen
En toch, met de juiste aandacht, zijn dromen wel beter te begrijpen. Je kunt dan van alles ontdekken: een verborgen kant van jezelf, een frisse blik op het verleden, een onvermoede kracht, een diep verlangen. De laatste jaren wint deze benadering terrein in de wetenschappelijke wereld. Was de opvatting eerst dat de hogere delen van de hersenen waren uitgeschakeld tijdens het dromen, inmiddels zijn er bewijzen gevonden dat de prefrontale cortex – het hersengebied waarmee je plannen maakt en beslissingen neemt – actief is als je droomt. Je bent op zo’n moment dus wel degelijk bezig met wat je drijft of met wat erin je leeft.
Nieuwe verbindingen
‘De droom is een veilige plek om nieuwe verbindingen in je geest te leggen,’ zegt de Amerikaanse slaap- en droomonderzoeker Ernest Hartmann. Hij heeft het over ‘veilige plek’ omdat tijdens het dromen je bewegingsapparaat is uitgeschakeld, zodat je allerlei nieuwe dingen kan beleven en uitproberen zonder meteen brokken te maken. Het leggen van nieuwe verbindingen tijdens dromen heet in wetenschappelijk jargon ‘hyperconnectiviteit’: als je je geest als een netwerk van verbindingen ziet, dan maken dromen dwarsverbindingen in dat netwerk. Het grote voordeel van in droomland zijn, is dat je er breder, associatiever kunt kijken. ‘Overdag zit ons denken in een groef,’ schrijft Hartmann in zijn boek ‘Dreams and nightmares’. ‘Maar in onze dromen zwerven we rond. We combineren dingen die normaal gesproken ver uit elkaar liggen. Daardoor helpen dromen ons met een andere blik te kijken naar zaken waar we ons druk over maken en waar we overdag niet uit komen.’ Volgens Hartmann helpt het nachtelijke leggen en verleggen van verbindingen ook om emotionele gebeurtenissen en trauma’s een rustiger plek in je hart te geven.
Fantasiewereld
De Amsterdamse psychoanalytica Minke de Jong maakt in de therapieën die ze geeft dankbaar gebruik van de dromen van haar patiënten. “Dromen kunnen je helpen op een andere manier naar het leven te kijken,” zegt ze. “Overdag zitten mensen vaak vast aan een bepaald idee over zichzelf en de wereld. Velen hebben daar niet eens een duidelijk beeld van, zijn puur gericht op feiten en daden. Door met hun dromen aan de slag te gaan, gaat de poort naar hun binnenwereld open en ontstaat contact met hun fantasie. Fantasie zit in ons allemaal, alleen kan lang niet iedereen erbij komen. Als mensen die fantasiewereld eenmaal toelaten, is dat enorm verrijkend.” Zo kun je via een droom ineens een nieuw perspectief zien, zegt De Jong: “Je leven krijgt dan meer kleur, je gaat kanten zien van jezelf die je kunnen verrassen.”
Coming soon: ‘Mindful met Happinez’
-
Over de wijsheid van leven in het nu
-
12 oefeningen voor ultieme ontspanning
-
En meer
Dromen kunnen je helpen worden wie je in diepste wezen bent
Jungiaans psychotherapeut Elke Geene gelooft ook in het nut van dromen. “Ze kunnen je helpen te worden wie je in diepste wezen bent.” Volgens Jung onthullen je dromen in hoeverre je leeft volgens je diepste verlangens, vertelt Geene. “Gaan je dromen over het compleet tegenovergestelde van hoe je overdag leeft, dan is dat in Jungs benadering vaak een indicatie dat er nog een sterke behoefte in je leeft die om aandacht vraagt – dat er nog iets onaf is in je leven.” Ze noemt een voorbeeld: “Ik had iemand in therapie die is opgegroeid in een familie waar economisch succes het enige is wat telt. Ze droomde veel over kunst, en zo kwamen we erachter dat ze een sterke artistieke kant heeft die ondergesneeuwd was geraakt. Andersom geldt trouwens ook: hoe meer je dromen lijken op je echte leven, hoe meer je waarschijnlijk al leeft vanuit je buik.”
Zelfcensuur
Vanwege de soms – op z’n zachtst gezegd – vreemde inhoud, is het niet eenvoudig om je eigen droom te begrijpen. De Jong: “Maar je eerste gevoel bij de droom is vaak wel duidelijk, en dat liegt meestal niet. Het geeft de richting aan waarin je de betekenis moet zoeken.” Sta erbij stil dat je jezelf ongemerkt censureert bij het ‘lezen’ van je eigen dromen, waarschuwt De Jong. “Dingen die je bijvoorbeeld niet durft te denken, komen niet in je op. Daarom kan het verhelderend zijn je droom te bespreken met iemand die jou een beetje kent, of in een droomgroep die regelmatig bij elkaar komt. Anderen zien ons vaak scherper dan we onszelf zien.”
Er zijn dromen die je zo diep raken dat je meteen aanvoelt wat ze je willen zeggen. Maar soms zijn dromen zo bizar, vaag of chaotisch dat er geen touw aan vast is te knopen. Zelfs Freud gaf eerlijk toe dat er dromen waren waar hij echt niets mee kon. Toch zouden we ook die dromen moeten koesteren, vindt De Jong. “Het besef dat er ongrijpbare beelden in ons huizen kan verrijkend zijn,” zegt ze. “Het herinnert ons eraan dat we onszelf niet geheel kunnen kennen. Onze dromen leren ons respect hebben voor ons innerlijke leven, voor de creativiteit die we in ons meedragen. Gun ze maar hun autonomie en mysterie.”
Tekst: Edwin Oden
Beeld: fotografie door On A Hazy Morning, styling door Maaike Koorman
Meer lezen over dromen?
Zo leer je je dromen onthouden en begrijpen.
