Dat douchen gisteravond, dat had best wat korter gekund. Die prachtige jurk van laatst, daarvan heb je niet gecheckt hoe duurzaam de stof was. En het lijstje met vliegreizen die je in je leven gemaakt hebt, kun je niet op twee handen tellen. We hebben allemaal wel eens zo’n besef – want wie is perfect? – en voelen ons dan schuldig. Maar jezelf afstraffen om minder handige keuzes heeft geen enkele zin, schrijft Susan Smit. Ze heeft een ander advies: schrijf.
Je schuldig voelen is op zich een nuttige emotie. Gezond schuldgevoel ontstaat als je iets hebt gedaan wat indruist tegen je eigen normen. Het zorgt ervoor dat je, als dat mogelijk is, je fout kunt herstellen of ervoor kunt kiezen het in de toekomst anders aan te pakken. Het stimuleert je om het goede te doen. Een andere zaak wordt het als je je verantwoordelijk voelt voor dingen die jij niet alleen in de hand hebt, als je denkt: ‘de mensheid is de aarde aan het verwoesten, dus ik ben schuldig.’ Schuldgevoel kan belastend worden als je de lat voor je eigen groene gedrag zo hoog legt dat je er zelf onmogelijk nog aan kunt voldoen.
Als het schuldgevoel over wat we de planeet aandoen alles overschaduwt, is het niet meer behulpzaam. Het motiveert niet meer om te verbeteren, en geeft alleen maar spanning, angst en gevoelens van minderwaardigheid. Soms is het al te zeer cultiveren van schuldbesef zelfs een manier om je toch nog goed over jezelf te laten voelen: ‘Zie je wel, ik weet wel hoe het zou moeten en ik voel me er echt rot over. Zo slecht als de anderen kan ik dan toch niet zijn?’
Schuldgevoel kan er ook voor zorgen dat je je machteloos voelt. Je lijkt het nooit goed te kunnen doen; met elke stap die je zet, elke maaltijd die je bereidt en douche die je neemt, doe je de aarde kwaad. Die onmacht kan bovendien doorschieten in het maar helemaal opgeven: ik ben niet brandschoon, hoezeer ik mijn best ook doe, dus wat maakt het nog uit?
Ga rustig zitten met pen en papier en beantwoord deze vragen:
De oefening kan je niet alleen helpen om te reflecteren op een keuze die je gemaakt hebt, maar biedt vooral inzicht wanneer je een nieuwe keuze moet maken.
De uitgebreide versie van dit artikel van Susan Smit vind je in Happinez 4-2020 ‘Zin in samen’. Bestel dit nummer nu in onze webshop.
Het bijhouden van een art journal is een mooie manier om uiting te geven aan je... Lees meer
Duik diep in je eigen hart en ontdek dat liefde het antwoord is op al je vragen. Lees meer
Een paar lessen uit de psychologie. Lees meer
'Doe je met me mee?' Lees meer
Een greep uit het interview met activiste, spreker en auteur Glennon Doyle. Lees meer
Met zelfcompassie zeg je 'ik accepteer mezelf' en kan jouw innerlijke kracht... Lees meer