Eerste hulp voor twijfelaars

Wikken en wegen is soms lastig, maar het is een eigenschap om te koesteren. Want het pad van de twijfel, hoe kronkelig ook, leidt uiteindelijk tot wijsheid en inzicht.

Je loopt door een stil bos als plotseling het pad zich splitst. Twee paden lopen verder, welke neem je? Ze lijken allebei even aantrekkelijk en verdwijnen verderop in de lage begroeiing. Het ene pad is wel duidelijker belopen dan het andere. Op het stillere pad zul je misschien af en toe verdwalen. Moeilijker, misschien verrassender. Het is een gok.

In ‘De niet genomen weg’ beschrijft de Amerikaanse dichter Robert Frost precies die situatie. Het is misschien wel het mooiste gedicht over twijfelen en levenskeuzes, omdat het zo duidelijk beschrijft hoe het voelt, twijfelen. De stam van het woord ‘twijfel’ heeft te maken met ‘twee’: je hebt twee keuzes, die gelijkwaardig lijken. Je stopt. Je wikt en weegt. ‘Wikken’ is een gewicht in je hand nemen en je hand heen en weer bewegen om te schatten hoe zwaar het is. Daar moet je even de tijd voor nemen. Het is jóuw hand die bepaalt. De ‘ik’ uit het gedicht neemt uiteindelijk het stille pad en realiseert zich dat dat achteraf gezien het verschil zal hebben gemaakt.

Wat is het juiste pad?

Neem je het meer platgetreden pad of volg je een weg waar weinigen je voorgingen? Dat zegt niet zozeer iets over dat bospad, maar over wie jij bent – en ook over wie je wilt zijn.

Elk moment van twijfel is eigenlijk zo’n moment. Twijfel is een overweging over wat bij je past. Twijfel is je intuïtie die fluistert: dit pad gaat vast wel ergens heen. Twijfel is je onzekerheid die bang is dat je verdwaalt. Twijfel is je beschermengel die vraagt of je veilig kunt oversteken. Twijfel staat stilletjes naast je en trekt aan je hand, en als je naar beneden kijkt, staat daar het kind dat je ooit was en dat met grote ogen vraagt: ben jij wie ik wilde worden?

Handleiding voor twijfelaars

1. Sta open voor twijfel en duw het niet weg. Kennelijk heb je een keuze. Pas als je je twijfel serieus neemt, kun je er inzichten aan ontlenen.
2. Probeer te achterhalen waar de twijfel vandaan komt. Is er misschien een goede reden om te twijfelen? Dit is het moment om na te denken over wat jij wilt: wat wil je echt? Wat wil je zélf?
3. Gaat het om een onbelangrijke kwestie waar je niet te lang over na wilt denken? Geef dan de keuze uit handen of gooi een muntje. Probeer vuistregels te benoemen. Bijvoorbeeld: ‘als ik twijfel, koop ik iets niet’ of ‘ik kies wat het beste is voor het milieu’.
4. Twijfel je over een belangrijke beslissing? Denk er goed over na, schrijf de voor- en nadelen op, slaap er vervolgens een nachtje over en doe ’s morgens wat het beste voelt. Zo laat je je intuïtie het werk doen.
5. Zie twijfel als een kans om na te denken over je normen en waarden. Die kunnen enorm helpen bij het nemen van een beslissing.
6. Bedenk: soms ís er gewoon geen juiste keuze. Alle opties hebben evenveel voor- en nadelen en je kunt onmogelijk in de toekomst kijken. Hak dan de knoop door en maak het jezelf niet extra moeilijk door achteraf te twijfelen over je beslissing.
7. Probeer jezelf niet te verwijten dat je een verkeerde keuze nam. Ga ervan uit dat je de beste beslissing nam op basis van wat je wist en wie je was toen je het besluit nam. Twijfelen hoort erbij.