Andrea Owen schreef het boek ‘How to stop feeling like shit’ en ze spreekt uit ervaring – niet voor niets heeft ze ‘overgave’ op haar arm laten tatoeëren. Ze deelt 7 gewoonten die jouw geluk in de weg staan. Herkenbaar?
1 Niet de verantwoording nemen voor je eigen geluk
“Jarenlang heb ik al mijn geluk en vervulling in andermans handen gelegd. Ik begreep maar niet dat die andere mensen niet begrepen dat ze zelf óók veel gelukkiger zouden zijn als ze zich gewoon gedroegen zoals ik vond dat het moest. Dat beseften ze niet. Dus het was mijn taak, dacht ik, om ze onder controle te krijgen en ze uit te leggen dat ze veel gelukkiger zouden zijn als ze zouden veranderen.
Maar weet je, we krijgen nooit totale controle over de manier waarop andere mensen zich gedragen en welke beslissingen ze nemen. Het enige wat we kunnen doen, is ons beste zelf laten zien in elke situatie. Weten wat belangrijk is voor ons. Grenzen kunnen aangeven, moeilijke gesprekken niet uit de weg gaan. Zeggen wat we te zeggen hebben zonder gemeen te worden of ruzie te zoeken of veeleisend te worden. Vriendelijk en eerlijk blijven. Dat is verantwoording nemen voor je eigen geluk.”
2 Je ervaringen bagatelliseren
“Iedereen heeft trauma’s, we hebben allemaal in onze jeugd moeilijke dingen meegemaakt waarvoor we nog te klein waren om er goed mee om te gaan. Belangrijke mensen in ons leven zijn gestorven, er was ziekte, of misbruik. We hebben de neiging om onze eigen ervaringen te bagatelliseren, vergeleken bij de erge dingen die anderen hebben meegemaakt. Maar alles wat je is overkomen waarbij je nog niet de vaardigheid bezat om het te verwerken, is een trauma. Er is heel veel trauma in de wereld.
Daarvoor moet je echt hulp zoeken van een beroepstherapeut: het gaat niet vanzelf weg. Trauma dragen we met ons mee in elke nieuwe relatie; steeds weer komen we in negatieve gedragspatronen terecht omdat we onbewust verwachten dat wat er ooit gebeurd is, nog een keer zal gebeuren. Dus we proberen onszelf te beschermen op manieren die niet werken, die niet gezond zijn. Heel veel mensen hebben een of andere verslaving: aan drank, drugs, medicijnen, wat dan ook.
Vroeger wilde ik nooit iets voelen wat lastig was, geen pijn, geen verdriet. Maar wat er dan gebeurt, is dat alles wordt omgezet in boosheid. Onder woede ligt altijd pijn; iets of iemand heeft mij pijn gedaan en ik word boos en val aan, of ik beschuldig iemand, of ik word gemeen. Als ik daarmee stop, voel ik pas hoeveel pijn ik heb.
Er zijn veel manieren om aan trauma’s te werken. Je begint meestal met gesprekstherapie, bij iemand bij wie je je veilig genoeg voelt om je verhaal te vertellen. Ik heb zelf EMDR gedaan, dat hielp erg goed. Je kunt ook innerlijke kind-werk doen.
Vroeger was ik nogal sceptisch over emotioneel lichaamswerk; ik wilde liever al mijn problemen doorwerken met mijn verstand. Maar je lichaam houdt emotionele pijn vast; het herinnert zich psychische verwondingen en die sleep je met je mee. Toen ik door een moeilijke scheiding was gegaan, heeft emotioneel lichaamswerk me enorm goed geholpen. Ik was niet alleen mijn ex verloren, maar ook het gezin dat hij had meegebracht en dat dertien jaar lang mijn gezin was geweest. Al die verschillende relaties verloor ik en al die verliezen moest ik verwerken. Het was heel zwaar om al die pijn te leren voelen. Daarom heb ik het woord ‘overgave’ op mijn arm laten tatoeëren, want dat was wat ik moest doen. Zodra ik me eraan overgaf, veranderde alles. Toen bleek de pijn voelen makkelijker te zijn dan ertegen te blijven vechten.”
3 Je waarden niet kennen
“Waarden zijn een plattegrond voor je leven, of een soort kompas. Je wilt trots kunnen zijn op wie je bent. Je kunt simpel beginnen met deze vraag: wat vind ik belangrijk in mijn leven?
Stel, je zegt: ‘Ik wil lekker koken en eten met mijn vrienden.’ Dan zou ik denken dat je waarde ligt in creativiteit, je handen gebruiken. Ook vriendschap en verbinding zijn belangrijk voor je – de fijne gesprekken aan tafel.
Waarden gaan nooit over dingen. Het gaat nooit over de maaltijd en de mooie tafel, het gaat over de ervaring die je daardoor hebt. Altijd. Zelfs als je zegt: ‘Ik wil een miljoen en een Mercedes.’ Prima, dat wil ik ook, maar waar het je waarschijnlijk om gaat, is financiële stabiliteit, status, veiligheid, dat soort dingen. En daaronder ligt weer een diepere laag van betekenis: erbij horen, meedoen. We willen allemaal naar waarde geschat worden, weten dat we belangrijk zijn en dat we een doel hebben. Dus kijk altijd een laag dieper.”
4 Alles alleen willen doen
Zorg dat je vrienden hebt die naar je luisteren. “Wij zijn niet gemaakt om het alleen te doen, we zijn gebouwd op verbinding. Dat is gewoon beter voor onze hersens. En het gaat niet om vriendschappen waarin je opschept over wat je allemaal hebt en kunt; dat is prima hoor, maar ik bedoel mensen met wie je kunt praten over wat je moeilijk vindt. Mensen die bij je blijven als je pijn voelt en die niet meteen met oplossingen komen of met advies, die je niet gaan vertellen dat het allemaal wel meevalt, of dat je het niet zo serieus moet nemen, en die niet over zichzelf beginnen en hoe erg het voor hen is.
O, dat hebben we vast wel allemaal een keer zelf gedaan – ik weet van mezelf dat ik het gedaan heb. Als ik van iemand hield, wilde ik niet dat die persoon zou lijden dus dan zei ik: ‘Voel je er maar niet rot over joh.’ Of: ‘Heb je dit of dat al geprobeerd?’ Maar als je advies wilt geven, check dan eerst of dat welkom is. Zeg: ‘Ik zou iets willen voorstellen, maar waar heb je behoefte aan?’ Of doe het niet, geef dat advies niet, zeg alleen maar: ‘Dat klinkt moeilijk en pijnlijk. Ik weet niet wat ik moet zeggen maar ik ben blij dat je mij in vertrouwen neemt, dank je wel.’ Dat is het soort vrienden waar ik op doel. Het is zelfs wetenschappelijk onderzocht dat het goed is voor je gezondheid om zulke vrienden te hebben; je herstelt beter. Dus voed je vriendschappen.”
5 Negatief tegen jezelf praten
“De gedachten die de hele dag door je hoofd gaan, kunnen positief zijn of negatief. ‘Ik zal nooit zoveel verdienen als zij’, ‘Ik ben nu zo dik dat ik toch niet meer kan trainen’, ‘Kijk toch naar die ouwe kop vol rimpels’, ‘Wat ben ik een rund, een idioot, dat ik dat fout heb gedaan.’ Enzovoort, enzovoort. Veel mensen weten niet eens dat ze het doen omdat ze het al zo lang doen. Lichaam en uiterlijk zijn voor vrouwen de nummer één reden om negatief tegen zichzelf te praten.
Maar dat is heel schadelijk voor je eigenwaarde en je zelfrespect. Je gedachten worden je overtuigingen, dus als je jezelf steeds maar voorhoudt dat je lelijk bent, of te dom om hogerop te komen, dan ga je dat echt geloven. En dan zie je er ook overal bewijs voor, zelfs als het helemaal niet waar is.”
6 Je niet bewust zijn van je zwakke plekken
“Sommige situaties zijn triggers: als ze zich voordoen, val je vanzelf in de put van angst, twijfel, zelfbeschuldiging, zelfhaat of schaamte. Onderzoek die, leer jezelf kennen in zulke situaties; je kunt niet genezen van iets als je niet weet dat je eraan lijdt.
Mijn eerste man ging vreemd met de buurvrouw en dat was het eind van ons huwelijk. En dat is dus een gevoelige plek geworden voor mij: wanneer wordt hij ontrouw? Ik heb nu een nieuwe man, die helemaal niet ontrouw is. Maar elke keer als hij ook maar een kwartier of twintig minuten te laat thuiskomt, word ik bang. Ik voel mijn bloeddruk stijgen en soms ga ik er zelfs van zweten.
Wat je dan kunt doen, is ten eerste: je bewust zijn dat dit triggers zijn, dat er op je knoppen wordt gedrukt. Let extra goed op. Als mijn man een beetje laat is en ik let niet op, kan ik tegen hem uitvallen zonder dat er enige aanleiding voor is. Dat is niet eerlijk tegenover hem – het was míjn trigger. Dus dan kun je beter zeggen: ‘Sorry, ik werd er onzeker van dat het wat later werd, maar jij hebt niets verkeerds gedaan. Het ligt aan mij en ik wil het alleen maar hardop zeggen, want dan is het er maar uit.’
En als je echt het gevoel hebt dat hij ontrouw is? Hoe kun je weten of het intuïtie is of een trigger? In mijn eerste huwelijk zei mijn intuïtie dat mijn man ontrouw was, en in dit huwelijk kom ik triggers tegen die nergens op slaan. Het verschil is: een trigger stuurt je gedachten in rondjes: ‘O daar gaan we weer, hij heeft een ander, nu moeten we scheiden, het huis verkopen…’ Je brein gaat op tilt. Maar intuïtie is rustig, stil, een fluisterstemmetje in je oor. Je gaat er niet van zweten of trillen. Je weet het gewoon.”
7 Jezelf niet de vrijheid geven om je emoties te voelen
“Toen mijn vader stierf in 2016, was ik zo bang voor het verdriet: zou ik ooit kunnen ophouden met huilen, zou ik ooit mijn hersens terugkrijgen? Het was overweldigend. Maar ik zei tegen mezelf: ‘Oké, dit is gewoon mijn lijf dat bepaalde informatie aan het verwerken is. Mijn vader is gestorven, hij was heel belangrijk voor me, ik zal hem nooit meer zien en dat is enorm pijnlijk en moeilijk voor mij. Dus mijn lichaam moet dat op de een of andere manier verwerken, en dat heet verdriet. Zo simpel is het.’
Het hielp me om mijn lichaam gewoon te laten doen wat het wilde doen, te laten huilen. Ook mijn kinderen geef ik alle vrijheid om gevoelens te voelen. We zijn gewend om tegen kinderen te zeggen dat ze een heleboel niet mogen voelen: niet verdrietig worden, niet boos worden, kom op, het is niet erg… Ik doe dat niet meer.
Moeilijke gevoelens vinden we negatief, of slecht. Maar als mens ben je erop ingesteld om een enorme variëteit aan emoties te ervaren: geluk, vreugde, angst, schaamte, vernedering, boosheid, woede, teleurstelling, frustratie… Je kunt niet alleen fijne gevoelens hebben.
Ik zeg nu tegen mijn kinderen: ‘Wat je ook voelt, het is oké, het zit in je lijfje en het mag eruit. Je bent wel verantwoordelijk voor je gedrag, je mag geen stoute dingen doen en als je die toch doet, maak je het later weer goed, dan zeg je sorry. Maar je mag alles voelen wat je voelt.’ Zo ben ik zelf niet opgevoed, maar zo doe ik het nu zelf wel. Je lichaam zweet, hoest, gaapt… en het heeft emoties. Gevoelens zijn gewoon de manier waarop je lichaam voor zichzelf zorgt.”
Meer Happinez?
- Waarom kleine gewoonteveranderingen zo gelukkig maken
- 12 levenslessen van de mens. Welke herken jij?
- Ben jij emotioneel afhankelijk? Zo stop je ermee
