Als iemand heel vaak knippert met zijn ogen, liegt hij dan? Of juist als hij heel weinig knippert? Helaas: oogbewegingen zeggen niet per se iets over zijn oprechtheid. Maar er zijn wel degelijk trucs die je helpen een leugen te doorzien.
Als twee mensen een tegenovergesteld verhaal vertellen over dezelfde (feitelijke) situatie, weet je dat een van de twee liegt. Maar wie? Is het persoon A, die mompelt en zich af en toe vergist, of B, die een soepel, gedetailleerd verhaal houdt? Verrassend genoeg is de kans groter dat het persoon B is, schrijft Ian Leslie in zijn boek Liegen duurt het langst – de psychologie van de leugen. ‘Voor liegen zijn sterke cognitieve, emotionele en sociale vaardigheden nodig, en de beste leugenaars zijn meestal charmant, empathisch en in staat om hun gesprekspartner verschillende stappen voor te blijven.’
Knipperen of niet knipperen?
Heel veel met de ogen knipperen of juist heel lang niet knipperen: oogbewegingen zouden ook helpen te doorzien of iemand liegt. Maar volgens Leslie kun je daar niet echt op vertrouwen. De ene persoon knippert veel, de andere juist weinig: dat zegt in principe niks.
Lachen en boosheid is moeilijk te veinzen
Iemands gezichtsuitdrukkingen kunnen wel degelijk veel weggeven. Maar ook daarvoor geldt dat de ene persoon de andere niet is. Wil je weten of iemand die je goed kent liegt? Let dan op alles wat afwijkt in zijn of haar gedrag. Als iemand die normaal heel beweeglijk is, nu stil zit, kan dat een teken zijn. Vraag je je af of je vriendin die zegt ‘ja hoor, het gaat pri-ma!’ dat echt meent? Echt lachen is moeilijk te veinzen – net als echte boosheid, trouwens. (Probeer een stout kind maar eens te overtuigen dat je heus, echt waar, heel boos bent wanneer je eigenlijk enorm om hem of haar moet lachen.)
Liegen is veel werk
Toch zegt iemands manier van praten meer over zijn oprechtheid, dan zijn gezichtsuitdrukkingen, volgens Leslie. Liegen is veel werk: je moet zorgen dat je leugen niet onwaarschijnlijk overkomt, dat ie niet te checken is, je moet ‘m kunnen onthouden en daarbij ook nog eens op je lichaamstaal letten. Daarbij gaat in het verhaal zelf al gauw iets fout.
Komt iemands verhaal wel erg uitgedacht over – vertelt hij of zij het vloeiend, en vol details, zonder al te vaak te haperen – dan kan dat een teken zijn dat deze persoon liegt. ‘Overcontrole’, noemt Leslie dat: iemand die welbewust liegt, doet enorm zijn best dat zo perfect mogelijk te doen. Perfecter dan iemand die níet liegt zijn verhaal vertelt.
Eén concrete tip om leugenaars te ontmaskeren bestaat dus niet. Als je al kunt spreken van een gouden regel is het deze: alles wat niet strookt met het normale gedrag (manier van spreken, bewegen, houding) kan wijzen op een leugen.
Meer weten?
- Lees Liegen duurt het langst – de psychologie van de leugen van Ian Leslie
Meer lezen over liegen?
Leugentjes om bestwil: hoe eerlijk moet je zijn in relaties vriendschappen?
