Van angst naar onrust, van verdriet naar vrolijkheid: verschillende emoties strijden continu om voorrang. Elizabeth Gilbert – je weet wel, van de bestseller Eten bidden beminnen – merkt het ook bij zichzelf. Het leverde haar een paar inzichten op die je troost en inspiratie kunnen bieden.
Tijdens de lockdown zijn de bazen van TED eens goed gaan zitten voor een gesprek met Elizabeth. Via Skype. Ze leggen haar de eenvoudigste vragen voor – ‘Wat doe je als je bang bent? Of als je je eenzaam voelt?’ – maar die leveren een schat aan inzichten op.
1 Ben je bang? Wees mild voor jezelf
‘Soms worden onze emoties óver onze emoties een probleem,’ zegt Gilbert. ‘Als je bang bent en daar ook nog eens schaamte bovenop legt, omdat je vindt dat je beter met de situatie zou moeten omgaan, vermenigvuldig je je lijden.’ Straf jezelf dus niet af, maar heb compassie voor jezelf. Het is simpel: als je bang bent, heb je het moeilijk, dus verdien je barmhartigheid.
Wat ook kan helpen tegen je angst, is een terugblik op de geschiedenis van de mensheid. We hebben met z’n allen namelijk nogal wat stormen doorstaan, zegt Gilbert. Wat er ook gebeurde, op de een of andere manier pasten we ons wel weer aan. ‘Wij zijn de meest vindingrijke en veerkrachtige soort op aarde.’
2 Voel je je alleen? Loop er niet voor weg
Alleen zijn, echt alleen, is eng. We hebben talloze manieren om het niet te hoeven voelen: we videobellen, doen spelletjes online, kijken eindeloos series of beginnen een leesmarathon. Hoera voor al die fijne manieren om je te vermaken, zegt Gilbert, maar gebruik ze niet om de stilte te verdrijven. ‘Probeer je niet weg te haasten van het gevoel van eenzaamheid. Loop er niet voor weg, maar erop af. Deze ervaring kan je leven veranderen.’ Alleen zijn is confronterend, weet ze uit haar ervaring met lange stilteretraites. Door nieuwsgierig te zijn naar de ervaring, en compassievol te zijn voor jezelf als het moeilijk is, leer je in kalmte in je eigen gezelschap te verkeren.
3 Móet niet te veel
Her en der hoor je dat deze periode een kans is om jezelf te ontplooien. Je kunt Spaans leren, gitaar leren spelen, een boek schrijven, you name it. Maar hé, zegt Gilbert: dit is geen gewone periode. Onze levens worden voor onbepaalde tijd nogal door elkaar geschud, dus niet zo gek als je van slag bent en weinig uit je handen krijgt. ‘Een dekentje van barmhartigheid’ is wat we volgens haar verdienen. Leg jezelf niet op dat je plots een uomo universalis wordt, maar neem nieuwsgierigheid als streven. ‘Dat is veel laagdrempeliger dan streven naar Passie of Purpose.’
4 Doseer het nieuws
Jezelf helemaal afsluiten voor het nieuws kan bijna niet, en waarschijnlijk wíl je het ook niet. Maar er is niets mis mee om het flink te doseren. Zelf leest Gilbert ’s ochtends na haar meditatie de krant, en dat is het dan voor die dag. Voor haar is dat de enige manier om zich niet te laten meevoeren door negativiteit, en in het moment te blijven. ‘Wees een goede steward van je zintuigen.’
5 Geef verlies en rouw de ruimte
Hoe moet je omgaan met rouw? Hoe manage je dat, vraagt iemand. Nou, níet, zegt Gilbert. Rouw past niet in kaders, je kunt het niet afmeten of doseren. Het is er, en je helpt jezelf het beste door jezelf toe te staan het te voelen. Dat leerde ze toen ze twee jaar geleden haar geliefde verloor. Rouw komt in golven, en hoe hoog ze ook zijn: elke golf neemt geheid weer af.
6 Controle houden? Laat het gaan
Als het voelt alsof al je zekerheden als een kaartenhuis zijn ingestort, probeer het dan van een afstandje te bekijken, adviseert Gilbert. Want hoeveel zekerheden hebben wij mensen nu echt? Waar hebben we controle over? Ze moet erom lachen als ze het zegt – want echt, zij dacht ooit ook dat ze in control was, maar het tegendeel bleek waar. Het leven hangt aan elkaar van verrassingen, onverwachte zijpaden en gekke kronkels. De gedachte dat je op veel dingen geen invloed hebt, kan je bang maken, maar ook rust geven. ‘Als het lukt je eraan over te geven, vind je juist ontspanning.’ Je verliest geen controle, je hád het al niet. Het is net als met de golven van verdriet: je kunt in het leven weinig meer dan proberen te surfen.
Hier bekijk je het hele gesprek met Elizabeth Gilbert:
Meer Happinez?
- Piekeren verminderen: 8 aandachtspunten voor eeuwige piekeraars
- Deze 7 gewoonten staan geluk in de weg: herken jij ze?
- Waarom anderen helpen gelukkig maakt – als je het zó doet
