We zitten allemaal weleens vast. Momenten waarop het niet lukt om out of the box te denken, je niet weet hoe je iets moet aanpakken of hoe je een kwestie moet oplossen. Deze tips resetten je geest en zorgen voor een helder hoofd.
1. Dicht bij het vuur
Staren in de vlammen kan leiden tot nieuwe inzichten. Volgens de Franse filosoof Gaston Bachelard (1884-1962) ga je op een andere manier denken als je naar vuur kijkt. Door het kijken naar een vlam of een brandende open haard, komen we in een soort dromerige staat, en dat maakt dat we minder rechtlijnig denken en interessante gedachtesprongen maken. Volgens Bachelard is de basis van filosofie dan ook gelegd rond het vuur.
2. Tijd om te spelen
Spelen is simpelweg iets doen wat je leuk vindt en waar je in op kunt gaan, zonder doel voor ogen. Zoals lol maken met vrienden, een spelletje jeu de boules, wat aanrommelen met verf of hinkelen met je kind. Stuart Brown, een pionier op het gebied van onderzoek naar spelen, zegt in zijn TED talk: ‘Niets prikkelt ons brein zo sterk als spelen. Driedimensionaal spel zet de kleine hersens aan het werk en geeft de frontale kwab – het uitvoerend gedeelte van je brein – nieuwe impulsen.’ Na afloop voel je je energiek, ontspannen en voldaan; klaar om zaken met een frisse blik te bekijken.
3. Schud de boel even op
We zijn gewoontedieren, voordat je het weet doe je elke dag hetzelfde. Het kan goed zijn om je dagelijkse gewoontes even ‘op te schudden’. Zo word je gedwongen de automatische piloot uit te zetten, wat kan zorgen voor een reset van je blik. Een paar voorbeeldjes:
- De bank of eettafel op een andere plek zetten of een kwartslag draaien.
- Afwijken van je vaste route naar werk of winkel.
- Niet meteen het licht aandoen als het donker wordt, maar even schemeren.
- In het donker douchen.
- Je telefoon de eerste paar uur van de dag op vliegtuigmodus laten staan.
- Een brief schrijven in plaats van een appje sturen.
4. Ontzag voor zonsondergang
Een enorme rotspartij, een waterval of een zonsondergang. Die verwondering of dat gevoel van ontzag dat we kunnen hebben bij het zien van een natuurverschijnsel doet wat met ons hoofd. ‘Being in awe’ noemen wetenschappers het, een emotie die de laatste jaren veel is onderzocht. Het leidt de aandacht van onszelf af en laat ons voelen dat we deel uitmaken van iets groters. Het zorgt voor een andere beleving van tijd, een gevoel van verbondenheid, minder gepieker, een betere stemming, wat minder hebberig. Zie je dus een mooie zonsondergang? Sta erbij stil.
5. Duik in de reflex
Een plens water in je gezicht zorgt letterlijk voor een frisse blik. We kalmeren dan meteen, en dat helpt om helder te denken. De reden is een reflex die in de wetenschap bekend staat als de duikreflex, ook wel onderwaterreflex, die bij alle zoogdieren aangeboren is. Het lichaam denkt dat het onderwater gaat zwemmen en past zich vast aan, waardoor je hartslag daalt.
6. Dansen in je eentje
Muziek in combinatie met bewegingen activeert allerlei interessante gebieden in je hersenen. Dansen op muziek kan zelfs emoties bij je losmaken, doordat de hersengebieden die actief zijn bij emoties naast de hersengebieden liggen die de motoriek aansturen. Daarbij doet de muziek zelf ook iets: pianomuziek kan verdriet losmaken, ritmische muziek kan zorgen voor euforische gevoelen. Dansen, echt dansen zonder dat je je druk maakt om wat anderen van je vinden, kan zorgen dat je dichter bij je gevoel komt.
7. Wat zegt je hart?
Volgens Julia Cameron, auteur van het boek ‘The Artist’s Way’, zit er in ieder mens een wijze innerlijke stem, een ‘hoger zelf’. Zij raadt aan om af en toe naar die hogere zelf te luisteren, met een pen in de hand. Stel jezelf vragen en schrijf antwoorden op zonder na te denken, gewoon het eerste wat in je opkomt. Julia: ‘Door te luisteren krijgen we een glimp van onze ziel te zien. De beloning is heling, inzicht en helderheid.’ Vragen om aan jezelf te stellen:
- Wat moet ik weten?
- Wat moet ik accepteren?
- Waarover moet ik rouwen?
- Wat moet ik proberen?
- Wat moet ik vieren?
‘De weg van het luisteren’, Julia Cameron (Uitgeverij Lev.)
8. Het effect van lopen
‘Mijn geest werkt niet goed als de benen hem niet in beweging zetten,’ zei de Franse denker Michel de Montaigne in de 16de eeuw. De recente wetenschap geeft hem gelijk. Lopen, en elke vorm van bewegen, zorgt dat ‘de motor’ in ons brein wordt aangezet. Neurowetenschapper Erik Scherder schrijft in zijn boek ‘Laat je hersenen niet zitten’: ‘Lopen kan leiden tot een verhoging van de alertheid, omdat het een stimulerend effect heeft op de hersengebieden die gelegen zijn in het reptielenbrein.’ En die alertheid is precies wat we nodig hebben om op goede ideeën te komen, om antwoorden te vinden op moeilijke vragen, problemen te kunnen oplossen en flexibel te kunnen denken.
9. Wakker worden in het nu
Een adempauze van drie minuten doet soms wonderen. Alsof je ineens met afstand naar je leven kijkt en dingen helder ziet. Zo doe je het: Ga zitten met je ogen dicht. Merk op wat je gedachten zijn, hoe je lichaam voelt en hoe je stemming is. Oordeel niet, merk het alleen op. Merk vervolgens op hoe je lichaam voelt op dit moment. Richt je aandacht dan op je adem, volg een paar keer je ademteug naar binnen en weer naar buiten. Richt je aandacht daarna weer op de ruimte om je heen. Wat ruik je, wat voel je, wat hoor je? Doe je ogen weer open en blijf even zitten. ‘Wakker worden in het nu’, wordt het ook weleens genoemd.
10. Blikverruimend
Ga staan op een plek met een weids uitzicht. Strek je armen recht voor je uit, tegen elkaar aan, steek je duimen omhoog. Terwijl je recht voor je uitkijkt, zonder ergens op te focussen, spreid je langzaam je armen naar links en rechts. Stop net voordat je duimen uit je blikveld verdwijnen. We zien veel meer dan waar we ons bewust van zijn.
Tekst: Jocelyn de Kwant
