Zo wordt jouw verantwoordelijkheidsgevoel niet je valkuil

Voel je je vaak schuldig over acties van anderen? Heb je de neiging om stiltes op te vullen? Zie jij het als jouw taak om ervoor te zorgen dat iedereen plezier heeft op een feestje? Dan beschik je over een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Een mooie eigenschap, maar zorg er wel voor dat het niet je valkuil wordt.

Je wilt altijd het beste voor een ander, dus je doet er alles aan om iemand op zijn gemak te stellen. Je ligt ’s nachts wakker van de problemen in de wereld en je kunt je lamgeslagen voelen door de omvang van een uitdaging. Dingen waar je eigenlijk helemaal geen controle op kunt uitoefenen, wil jij redden. Het liefst in het voordeel van iedereen om je heen, vaak ten koste van jezelf.

Voor wie zich altijd en overal verantwoordelijk voelt voor wat er gaande is, zijn dit herkenbare taferelen. Een (te) groot verantwoordelijkheidsgevoel vergt veel energie. Het zorgt ervoor dat je je soms machteloos, uitgeput, gefrustreerd of teleurgesteld voelt, doordat je niet beschikt over de grenzen die jou hier eigenlijk tegen moeten beschermen.

Verantwoordelijkheid en angst

Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel – of oververantwoordelijkheid – kan een serieus probleem worden als jouw lichaam altijd op standje ‘aan’ staat. Er wordt dan continu een beroep gedaan op je vecht- of vluchtmodus, wat funest is voor je stresslevel.

Coming soon: ‘Mindful met Happinez’

Sta stil, ervaar en voel innerlijke rust

• Over de wijsheid van leven in het nu

• 12 oefeningen voor ultieme ontspanning

• En meer

Pre-order nu

of bestel samen met een mini-abonnement

Dit onderzoek toont bovendien aan dat er een verband bestaat tussen een sterk verantwoordelijkheidsgevoel en het ontwikkelen van een angststoornis. Voor dit onderzoek werden enquêtes afgenomen onder studenten in de Verenigde Staten over hun verantwoordelijkheden en gedragspatronen. De respondenten die door de onderzoekers als ‘extreem verantwoordelijk’ werden beoordeeld, bleken aanzienlijk meer risico te lopen op het ontwikkelen van een angststoornis zoals dwangneurose.

Volgens de onderzoekers valt dit te verklaren doordat mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel zichzelf vaak de schuld geven van negatieve gebeurtenissen. Ook hebben ze continu de neiging om zichzelf en anderen te beschermen tegen gevaar of onraad en denken ze vaak nog lang na over een probleem dat zich heeft voorgedaan. Al deze factoren kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een angststoornis.

Bescherm jezelf met meditatie

Uiteraard is het niet zo dat iedereen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel ook een angststoornis ontwikkelt. Mensen die zich verantwoordelijk voelen zijn vaak ook degenen die ervoor zorgen dat een ander het goed heeft – in dat opzicht een type mens waar de wereld een stukje mooier van wordt.

Wel is het goed om zo nu en dan bij jezelf te checken of jouw verantwoordelijkheidsgevoel je niet ‘overneemt’. Een gezonde manier om jouw verantwoordelijkheidsgevoel niet de overhand te laten nemen is door stil te staan bij een aantal vragen. Stel, er gebeurt iets waardoor jij direct de neiging hebt om de verantwoordelijkheid te nemen. Kun je er allereerst iets aan doen? Is het ten tweede aan jou om er iets aan te doen? Is het überhaupt mogelijk voor jou om iets te doen? En, als laatste: is het nodig dat jij actie onderneemt?

Door te mediteren kun je situaties en je eigen gedachtes en handelingen van een afstandje bekijken. Dat helpt je om bovenstaande vragen objectief en eerlijk te beantwoorden. Daardoor kun je makkelijker afstand nemen van iets waar je eigenlijk niet verantwoordelijk voor bent en dat brengt jou wat meer rust. Verlies vooral niet de prachtige eigenschap dat je een ander en de wereld graag helpt, maar wees ook eens net zo lief voor jezelf als dat je voor die ander bent. Daar heeft de wereld pas écht wat aan.

En ja, mediteren vergt oefening. Het is niet iets wat je je in één keer eigen maakt, maar het is absoluut het proberen waard. Het maakt je namelijk een gelukkiger mens.