Schrijver Jonathan Safran Foer weet het zeker: als we klimaatverandering willen tegengaan, moeten we aanzienlijk minder dierlijke producten gaan eten. In zijn nieuwe boek ‘Het klimaat zijn wij’ legt hij uit hóe, en waarom hij het zelf soms best lastig vindt. Roanne van Voorst legt hem een aantal stellingen voor.
Stelling 1: het is naïef en zinloos om te hopen dat we de wereld kunnen redden
“Als het gaat over klimaatverandering hebben we feitelijk twee keuzes. Daarbij doet het er eigenlijk niet toe of onze hoop misschien naïef of zelfs zinloos is. We kunnen ervoor kiezen om te proberen dit probleem op te lossen, ook al zal het misschien moeilijk zijn, of we kunnen het bij voorbaat opgeven. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die zich er comfortabel bij zou voelen om het niet eens te proberen. Dat is niet ‘des mensen’. We zouden dat nooit doen als het om een andere situatie ging, zoals onze gezondheid. Stel, je krijgt te horen dat je ziek bent. Dan zou je een dokter bezoeken, om een second opinion vragen, een nieuwe behandeling uitproberen. In ons dagelijks leven doen we miljoenen keren dat soort hoopvolle dingen, zonder dat we de zekerheid hebben dat die werkelijk ons probleem gaan oplossen.
Dus als we het hebben over het grootste probleem waar we nu als mensheid voor gesteld staan – klimaatverandering – dan is het gewoonweg niet logisch om niks te doen. Klimaatverandering is een probleem dat mensen over de hele wereld aangaat. We willen allemaal de wereld redden, de meeste mensen gedragen zich alleen nog niet zo. We eten nog vlees en zuivel, terwijl we inmiddels weten dat die industrieën enorm bijdragen aan klimaatverandering. En we vliegen nog, terwijl voor de vliegtuigindustrie hetzelfde geldt.”
Gedragsverandering
“Een reden voor het uitblijven van gedragsverandering is dat mensen soms niet durven of kunnen geloven dat hun individuele gedrag daadwerkelijk verschil gaat maken voor de wereld. We denken dat we wereldwijde actie nodig hebben – en dat we dat niet georganiseerd krijgen. Maar laten we het niet meer hebben over de vraag of grootschalige gedragsverandering onmogelijk is, maar of gedragsverandering mogelijk is voor jou.
Kun jij je in je eigen leven voorstellen dat je iets anders gaat aanpakken? Dat je bijvoorbeeld voortaan bij het ontbijt en de lunch geen dierlijke producten meer eet? Of, als dat je onmogelijk lijkt, kun je je voorstellen dat je minder gaat vliegen en voortaan met de trein op vakantie gaat? Dat is waar hoop huist: in het specifieke.”
Verandering
“Mensen vragen me soms: geloof je nu echt dat iedereen, de hele wereld, gaat stoppen met het eten van dierlijke producten? En dan antwoord ik: dat weet ik niet, maar kun je geloven dat jij kunt stoppen met het eten van dierlijke producten? Nooit antwoordde iemand daarop: dat is onmogelijk. Het is niet naïef om te geloven dat wij zelf iets kunnen veranderen in ons eigen leven. Als we dat 7 miljard keer doen, dan is de wereld veranderd.”
Stelling 2: plantaardig eten kan de wereld redden
“Ik geloof zeker dat minder dieren eten de wereld kan redden. En andersom: ik weet zeker dat als we niet stoppen of radicaal minderen met het eten van dieren, de klimaatverandering in een catastrofe zal eindigen. Van alle factoren die bijdragen aan klimaatverandering, is de veehouderij een van de belangrijkste, of zelfs de allerbelangrijkste. Het meest recente IPCC-rapport stelt dat heel duidelijk, en dat is geschreven door vierhonderd vrij conservatieve wetenschappers, uit dertig verschillende landen. Als we niet op een radicaal andere manier gaan eten, hebben we geen kans om de klimaatproblematiek op te lossen. Zelfs niet als we alle andere dingen zouden doen, die ons ook worden aangeraden: minder reizen, minder uitstoot produceren… We moeten echt anders gaan eten, dat heeft het allergrootste effect. Dat zo’n gevarieerde en grote groep wetenschappers het hier zo over eens is zegt echt wat. We moeten hun boodschap serieus nemen: door minder dieren te eten, kunnen we de wereld redden.”
Mainstream kennis
”Gelukkig wordt die boodschap ook door steeds meer mensen serieus genomen. Ik heb gemerkt dat dit idee zich snel aan het verspreiden is. Mensen weten ervan, ze lezen erover in kranten, praten er met elkaar over op straat en op feestjes. Toen ik een paar jaar geleden begon met het schrijven van dit boek kon ik niemand vinden die zoiets zou stellen. Nu staat deze boodschap op de voorpagina van elke nieuwssite, zie ik haar terug in documentaires, is ze veranderd van een radicaal idee in mainstream kennis.”
Hoopvol
”Weet je waar ik dat aan kan merken? Een tijdje terug werd er in de Verenigde Staten een nieuw product geïntroduceerd door Kentucky Fried Chicken – de laatste organisatie op aarde waarvan je zou denken dat ze zich bezighouden met klimaatveranderingen en plantaardig eten. Maar zij introduceerden plantaardige ‘kip’. In Atlanta hadden ze een grote openingsactie om dat te vieren. Bij de opening was hun winkel helemaal groen geschilderd en tot ver om de hoek van de straat stonden er rijen met mensen te wachten! En wat me daarbij opviel: de medewerkers van Kentucky Fried Chicken waren erg trots op hun nieuwe product. Ze zien het niet als een concessie aan ‘vervelende vegetariërs die ook wat willen eten in hun zaak’, maar als een lekker product voor vleeseters die minder dieren willen eten. Dat vond ik hoopvol.”
Meer Happinez?
- Zo vervang je vlees vaker in je menu: zonder dat je iets mist
- Minder vlees eten? Makkie met deze tips
- Wil je graag minder vlees eten, maar weet je niet wat? Deze kookboeken helpen je op weg
