Wanneer iemand je kwetst of tegen je liegt, liggen gevoelens van bitterheid en wrok op de loer. Zelfcompassie is vaak een nóg grotere kunst. Toch is het belangrijk om wat milder te zijn. Wie goed is in (zichzelf) vergeven, ervaart namelijk meer voldoening in het leven.
Dat blijkt uit een recente studie, waarin gekeken werd naar de samenhang tussen vergevingsgezindheid en levensvoldoening. Voor bijna alle leeftijdsgroepen geldt dat hoe makkelijker zij iemand kunnen vergeven, hoe prettiger zij in het leven staan. Dat geldt ook – of misschien zelfs nog wel een beetje méér – voor het vermogen om jezelf te vergeven.
Met jezelf meeleven
Soms veroorzaken we pijn bij een ander zonder daar al teveel invloed op te hebben. Denk aan een verhuizing naar de andere kant van het land waarbij je bepaalde mensen ‘achterlaat’, of een werkschema dat het niet toelaat om dagelijks voor je hulpbehoevende ouders te kunnen zorgen.
In zulke situaties is er geen echte ‘schuldige’ aan te wijzen die de pijn veroorzaakt. Toch ligt het voor de hand dat jij je verantwoordelijk voelt en het boetekleed aantrekt, omdat jij degene bent die bepaalde keuzes maakt die voor een ander niet positief uitpakken.
Nu weten we allemaal dat het simpelweg onmogelijk is om iedereen om je heen tevreden te stellen. Klein zijstapje: het belang van een ander boven dat van jezelf stellen klinkt misschien nobel, maar pas als jij jezelf volledig op de eerste plek zet kun je een waardevolle bijdrage leveren aan het leven van een ander. You can’t give away what you don’t have, zeg maar.
In een situatie waarbij niemand rechtstreeks verantwoordelijk is voor de pijn of het verdriet, zoals bij die verhuizing of dat overvolle werkschema, is er wel iets wat kan helpen om de situatie draaglijk en zelfs ‘oké’ te maken, namelijk: zelfcompassie.
Iemand die compassie voelt voor zichzelf is niet beter of belangrijker en voldoet niet per se aan een ideaalbeeld. Iemand met zelfcompassie is wél vriendelijk en mild voor zichzelf, en erkent dat het maken van fouten en het lijden nu eenmaal bij hem of haar hoort als mens.
De kracht van compassie
Wanneer je beseft dat geen mens perfect is of hoeft te zijn – óók jij niet – en dat onze acties vaak afhankelijk zijn van de omstandigheden waarin we ons bevinden, zullen veel fouten ineens een stuk minder persoonlijk lijken. Dat geldt niet alleen voor situaties waarin geen schuldige aan te wijzen is, maar ook voor fouten die je wél zelf hebt gemaakt. Denk aan liegen tegen je geliefde, iets onaardigs dat eruit floepte tegen die collega of het doorvertellen van die roddel die je eigenlijk voor jezelf moest houden.
Onderzoekers ontdekten dat mensen die dergelijke fouten gemaakt hadden en een gezonde hoeveelheid zelfcompassie voelden, gemotiveerder waren om zich te verontschuldigen voor hun daden en meer bereid waren om ervoor te zorgen dat ze diezelfde fout niet nog eens maakten. Mensen die geen of minder compassie voelden voor zichzelf, hadden daar veel meer moeite mee.
Het koesteren van zelfcompassie betekent dus niet dat je je nooit schuldig voelt of dat je je eigen fouten wegwuift onder het mom van ‘ik ben ook maar een mens’. Integendeel: de grote verantwoordelijkheid die je voelt voor je menselijk handelen en de vervelende gevoelens die daar soms nu eenmaal bij horen, helpen je juist om milder in het leven te staan. Met minder gevoelens van bitterheid en wrok en méér ruimte voor vergeving en voldoening.
