Stop nu met dromen van de ideale partner – het staat een goede relatie namelijk in de weg

Je hebt hard en veel gewerkt, de laatste tijd. En je partner ook. Je stelt hem of haar voor vanavond weer eens samen uit eten te gaan. Je ziet het al helemaal voor je en verheugt je er enorm op. In het restaurant is het eten lekker, maar het gesprek wil niet vlotten. Je partner is afwezig, lijkt niet te horen wat jij vertelt en zegt dat hij of zij bekaf is – zware dag op kantoor… Veel te snel zitten jullie aan de koffie en wil hij of zij maar het liefst naar huis. Dit was niet bepaald hoe jij je de avond had voorgesteld. Is dit nou een leuke relatie?

Komt zo’n situatie je bekend voor? Dat je teleurgesteld wordt in je verwachtingen, je fantasieën? Hoe die fantasieën eruitzien, waar je partner precies aan moet voldoen, bedenk je allemaal zelf en helemaal in je eentje. Je plakt de open situatie die een relatie in principe zou moeten zijn helemaal dicht met allerlei ideaalbeelden. Beelden die je misschien baseert op de relatie van je ouders, vroeger. Of die van vrienden. Of op de geromantiseerde werkelijkheid van films en televisieseries.

De gedroomde partner

Volgens de Indiase mysticus Eknath Easwaran zien de meesten van ons de mensen met wie we leven eigenlijk niet echt. Misschien staat onze gedroomde partner wel pal voor ons, zegt hij, maar toch zien we hem of haar niet. ‘Wat we zien is ons idee van hem of haar, een miniatuurmodel dat onze gedachten van hem gemaakt hebben. En daar spreken we dan onze oordelen over uit.’ Hij baseert deze denkwijze op de Bhagavadgita, een drieduizend jaar oud heilig boek van de hindoes, dat hij een ‘handboek bevrijding’ noemt. Want leven in een droom, in een wereld van plaatjes, is een belangrijk thema in de Bhagavadgita.

Bevrijding

Maya wordt het genoemd, fantasie, illusie, vertekening. Wie nog niet ‘wakker’ is, leeft in een wereld van maya, en het doel van de Gita is wakker worden, bevrijding van oude patronen en verlichting. De belangrijkste methode om jezelf te bevrijden is telkens proberen jezelf in anderen te herkennen – en anderen in jezelf. De Gita heeft een heel optimistische boodschap: diep vanbinnen zijn we al helemaal compleet en vrij. En we kunnen met onszelf en met anderen in vrede leven, wanneer we verbonden raken met onze heiligste kern, in de Gita het ‘Krisjna bewustzijn’ genoemd.

Online training Tantra & seksuele energie

• Voel je lichter, vrijer én levenslustiger

• Meer uit je hoofd zijn en meer in contact met je lichaam

• Meer dan 5.925 trainees gingen je voor

Naar de training

of volg een gratis proefles

Wat je ziet ben je zelf

‘Als we gelukkige relaties willen, moeten we elkaar niet ontlopen als er moeilijkheden zijn’, zeg Easwaran. ‘Door met elkaar in contact te blijven, herscheppen we de beelden in ons hoofd – wat betekent dat we de wereld waarin we leven letterlijk herscheppen.’ Daarom is het beter om je partner na een ruzie nooit vermijden. Want wat je dan in feite doet is je eigen gedachteconstructie ontlopen, en dat is onmogelijk.

In onze fantasie hebben wij wat uit hun verband gerukte indrukken, herinneringen, verlangens en onzekerheden bij elkaar gezet en daar als een striptekenaar een cartoon van gemaakt: een tekening van je partner waarin je van alles hebt uitvergroot, aangezet, aangedikt. Als hij of zij deze tekening zou kunnen zien, zou hij zichzelf daarin niet herkennen en tegen je zeggen: ‘Dat ben ik niet; dat is jouw karikatuur van mij. Als je die niet leuk vindt, vind je je eigen gedachten niet leuk.’

Het is niet altijd makkelijk om je te realiseren dat de negatieve gedachten over je partner die in je hoofd rondspoken eigenlijk over jezelf gaan, maar in de Gita staat het letterlijk: ‘Wat je ziet ben je zelf’. Kinderen weten dat ook. Die roepen als ze ruzie hebben naar elkaar: ‘Wat je zegt ben je zelf!’

De truc van de therapeut

Heel verhelderend is een oefening die wel in relatietherapieën wordt toegepast. Aan stellen met problemen vraagt de therapeut om ieder voor zichzelf een lijstje te maken van wat er momenteel zo problematisch is aan de relatie: wat ik zo moeilijk vind aan jou… Wat mij stoort aan jou… Meestal kost het geen enkele moeite om alles wat je dwars zit op te schrijven: wat me irriteert aan jou? Je luistert niet goed naar me. Je bent er nooit als ik je nodig heb. Je hebt altijd kritiek op me….

Als het paar is uitgeschreven mogen ze ieder op hun beurt de lijstjes voorlezen. En dan komt de clou: er wordt gevraagd om het lijstje opnieuw voor te lezen, maar ‘ik/mijzelf’ te lezen op de plek waar nu ‘je/jouw’ staat. Dus: wat mij stoort aan mezelf, wat ik zo graag aan mezelf wil veranderen ….

Voor de meeste mensen werkt dit in eerste instantie heel bevreemdend. Dit klopt toch niet? Het is de wereld op z’n kop. Maar dan volgt vaak de bevrijdende lach: ja, er zit toch wel iets in. Vastgeroeste ideeën over jezelf en de ander zijn in beweging gebracht. Humor relativeert de zwaarte, en door deze methode van omkeringen wordt ook opeens zichtbaar dat wij maar al te vaak ons eigen gedoe en onbehagen op onze partner ‘projecteren’.

Dialoog met jezelf

Gedrag van je partner dat je gisteren nog zo charmant vond, kan je vandaag mateloos irriteren. Of de kritiek die hij of zij levert op je werk en die je bij een vorige gelegenheid zo opbouwend vond, schiet je nu totaal in het verkeerde keelgat. Ligt dat aan de ander? Nee, want die is niet veranderd – het is jouw kijk die veranderd is, jouw reactie. Als je je dat realiseert en erkent, weet je ook waar de oplossing ligt: bij jezelf.

Voice Dialogue

Hall Stone en Sidra Winkelman zijn de bedenkers van de methode Voice Dialogue, gebaseerd op het werk van Carl Jung. Zij zeggen dat wij allemaal een hele serie stemmen – of energieën – in ons hebben: de criticus, de controleur, het gekwetste kind, de behaagzuchtige pleaser, de twijfelaar. Maar ook het speelse kind, de flierefluiter, de altruïst, etc, etc. Al deze verschillende en soms tegenstrijdige stemmen zijn met een reden ‘bij ons’ gekomen.

De kritische stem zorgde er misschien voor dat we ons zodanig gingen gedragen, dat we niet meer op onze kop kregen van onze ouders. De pleaser regelde vaak voor ons dat we onze zin kregen. In een Voice Dialogue laat je al je eigen stemmen aan het woord. Ze krijgen letterlijk een stoel; jij verplaatst je van de ene stoel naar de andere en spreekt vanaf elke stoel met die bepaalde stem over hetzelfde probleem. Dat is heel verhelderend. Je leert alle energieën respecteren; ze horen allemaal bij je en ze mogen er allemaal zijn.

Als je bij jezelf nagaat met welke stemmen jij spreekt met je partner, zul je ongetwijfeld patronen bij jezelf ontdekken. Is het meestal de criticus die aan het woord is en steeds minder het speelse kind? Vaak zijn het dezelfde twee, drie stemmen die altijd aan het woord zijn. En sommige stemmen kunnen ons op z’n tijd best dwarszitten, bijvoorbeeld onze disowned selves: zaken die we in onszelf weg­drukken en maar liever op anderen projecte­ren.

Projecties terugnemen

Een voorbeeld: je loopt samen door een winkelstraat. In de etalage van een galerie zie je een geweldig schilderij. Je stoot je partner aan: mooi, hè! Hij of zij kijkt, haalt de schouders op en zegt: ik vind er niks aan. Je bent meteen helemaal van slag. Er stormt van alles door je hoofd: we hebben ook niks met elkaar gemeen… in een goede relatie ben je het toch over alles eens? Maar als je er rustiger over nadenkt, zul je ontdekken dat je niet zozeer last hebt van het gedrag van je partner, van wat je als kritiek interpreteert – maar van je eigen kritische stem: vindt hij of zij dat ik geen smaak heb… Heb ik eigenlijk wel smaak? En daar zul je dan mee moeten dealen. Want hij mag er zijn zoals hij of zij is – en jij ook.

Het recept voor een goede, eerlijke relatie

Steeds weer proberen jezelf te herkennen in je partner, en je partner in jou blijft het recept voor een goede, eerlijke relatie. In Jungiaanse kringen noemen ze dat: je projecties terugnemen. Dat is niet eenvoudig, maar het kan je relatie erg helpen als je je eigen schaduwkanten (bijvoorbeeld je kritische stem) onder ogen durft te komen. Deze benadering heeft een meditatieve kant. Vanuit een vriendelijk, niet oordelend bewustzijn kijk je naar alle stemmen van jou en van de ander. Hierdoor overbrug je de afstand die je eerst tot elkaar voelde.

Dit is ook de boodschap van de Bhagavadgita: via meditatie kun je contact maken met je hogere zelf, Atman, of Krisjna-bewustzijn. Daarmee vind je de eenheid in jezelf, sla je bruggen en hoef je anderen niet met misplaatste verlangens en fantasieën lastig te vallen. Sterker nog: pas dan kun je de zuivere kern en de mogelijkheden van de ander werkelijk zien.

Tekst: Vincent Duinman

Meer lezen over relaties?

Dit is het belangrijkste element van een (succesvolle) langdurige relatie.