Als haar vriend hun relatie plotseling beëindigt, is Alice Vincent zo ontworteld dat ze troost zoekt bij een oude liefde: planten. En dat helpt.
Wat doe je als je leven op z’n kop staat? Journaliste Alice Vincent kreeg behoefte aan groen. In haar boek ‘Diepgeworteld’ beschrijft ze een jaar waarin plotseling haar leven compleet op losse schroeven stond (relatie uit, huis uit) en dan niet alleen aan de hand van de plekken waar ze woont en de mensen die ze ontmoet, maar vooral met aandacht voor de planten waarmee ze zich omringde.
Boek voor plantenliefhebbers
‘Diepgeworteld’ is een geweldig boek als je van planten houdt, want Alice Vincent vermengt de persoonlijke gebeurtenissen in dat jaar heel behendig met verhalen over planten en alles wat ermee samenhangt. Ze schrijft over het ontstaan van parken en gemeenschappelijke tuinen in steden (en waarom parken goed zijn voor je gemoed), over volkstuinen en guerilla-tuinieren, over hoe serre’s in de mode raakten en ook over de sakura, de bloeiende kersenbomen in Japan.
Ze bezoekt de Hortus Botanicus in Amsterdam, die oorspronkelijk was bedoeld als ruimte waar artsen en apothekers geneeskrachtige planten konden kweken en bestuderen, en schrijft over de Palmenkas en de woods-broodboom, die in het wild is uitgestorven (je wilt er meteen heen, maar helaas: de hortus is begrijpelijkerwijs in deze tijd óók gesloten).
Waardevolle inzichten
Zo is ‘Diepgeworteld’ niet alleen een persoonlijk verhaal, maar staat het ook vol fijne plantenweetjes. Bijvoorbeeld over de pannenkoekenplant, die tientallen jaren in heel Europa op vensterbanken stond terwijl botanisten niet eens wisten dat hij bestond. Daarom bedachten mensen zélf maar namen (in Engeland heet hij bijvoorbeeld ‘pass-it-on-plant’, in het Nederlands vertaald ‘doorgeefplant’, omdat je er zo makkelijk stekjes van opkweekt). Maar na speurwerk bleek dat dit plantje in 1946 naar Noorwegen gekomen was in de bagage van een missionaris die in de Chinese provincie Hunan had gewerkt.
Daarnaast is ze zelf dus voortdurend in de weer met planten. Daar hoef je geen grote tuin voor te hebben – het meeste doet ze gewoon op haar balkon. Al dat planten en verpotten en stekken levert gaandeweg waardevolle inzichten op.
Wat kun je leren van planten en van tuinieren?
Je hebt niet alles in de hand
Gewassen groeien wanneer het ze uit komt. Je invloed is eigenlijk beperkt. Je leert dat grote plannen in duigen vallen en veranderen. Dat dingen niet goed uitpakken. Je leert accepteren dat er dingen mis gaan, maar ook dat de dingen soms minder rampzalig uitpakken dan je verwachtte.
Er is altijd voortgang
‘Want dingen blijven groeien’, schrijft Alice Vincent. ‘Planten bestaan om te leven, net als wij, ondanks slechte dagen en belemmeringen. Ondanks de slopende regels waar we onder gebukt gaan en die we onszelf opleggen.’
Snoeien doet bloeien
Wat je ook leert, is dat je soms moet ingrijpen en bijvoorbeeld een plant moet ‘toppen’ (de stengel doorknippen) en dat het weliswaar een gevoel van verlies geeft, als je zo’n stuk plant opoffert, maar dat dat het echt het beste is, omdat zo’n plant dan meer takken krijgt en beter bloeit. ‘Je weerhoudt de plant ervan slechts één kant op te gaan en geeft haar in plaats daarvan andere, mooiere opties.’
Als je dat soort inzichten tot je door laat dringen (en daar heb je tijd en rust voor, tijdens het zaaien en verpotten), dan helpt dat tegen de misère die ontstaat als je je om wat voor reden ook ineens ontworteld voelt.
’Ik tuinierde mezelf beter’, schrijft Alice Vincent aan het eind van ‘Diepgeworteld’, als ze ’s morgens de gieter vult om op het balkon de planten water te geven, die tijdens een winterstorm een optater hebben gekregen. Die planten redden het. En zij óók.
Diepe wortels
Toen ze dit boek schreef, hadden we nog nooit van covid-19 gehoord, maar het maakt dit boek wonderlijk genoeg ineens ook actueel. Want die pandemie zorgt voor een enorme bak verdriet, tegenslagen en teleurstellingen. Dingen die niet doorgaan. Plannen die afgeblazen moeten worden. Vanzelfsprekendheden die verdwijnen alsof het niks is.
En wat doen we? We gaan aan de slag in de tuin en op het balkon. Niet alleen omdat dat zowat de enige plek is waar je nu makkelijk heen kunt, maar ook omdat het troost geeft. Omdat dat nu eenmaal is waar je op terugvalt, in woelige tijden. Omdat met planten bezig zijn je het gevoel geeft dat je zelf ook weer dieper wortelt, zodat je je vaster en zekerder voel staan.
‘Il faut cultiver son jardin’, schreef de filosoof Voltaire al in de 19de eeuw. Te midden van alles wat er in de wereld gebeurt, en waar je geen invloed op hebt, verzorgen we de planten. Het zal een tijdje duren, het zal niet altijd makkelijk zijn, maar uiteindelijk komt er altijd wel weer iets in bloei te staan. Wie weet ben je het zelf wel.
Behoefte aan groen? Drie tips
1 Ga naar het park
Parken zijn de longen van de stad, ze geven letterlijk en figuurlijk zuurstof. Alice Vincent noemt dat het ‘speciale gevoel van vrijheid dat je ervaart in een groene ruimte midden in een grote stad’. ’Een park is een openbare ruimte, maar brengt een natuurlijke neutraliteit met zich mee, waardoor je er dingen kunt zeggen die je thuis of in een pub of café niet zou mogen of durven uitspreken.’
2 Tuinier in je tuin, op je balkon en je vensterbank
Groene vingers kweek je met een combinatie van aandacht en geduld. Blijven oefenen! Verdiep je in de kamerplanten, zodat je weet wat ze nodig hebben. Ga een uurtje plantjes verpotten. Kweek kruiden in de vensterbank. Geef water, voeding, voldoende licht, dan kom je al een heel eind (tip: begin met makkelijke planten).
3 Bezoek een botanische tuin
Ja, ook als ze gesloten zijn. Want er zijn online rondleidingen en soms zijn de tuinwinkels die erbij horen wél open. De Hortus Botanicus Amsterdam zet bijvoorbeeld dagelijks een ‘botanical boost’ online, met tips om de Hortus in huis te halen.
Lees hier een overzicht van botanische tuinen.
Meer lezen?
- Lees Diepgeworteld. Hoe planten ons de weg naar geluk wijzen van Alice Vincent
Meer Happinez?
- Moestuinieren met kinderen: zo wordt het een succes
- Pauline Bijster legt uit hoe je van planten kunt houden
- Voorjaarsschoonmaak? Vergeet de planten niet!
